ΣΚΟΠΙΜΗ Η ΑΣΑΦΕΙΑ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΑΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ (Πατερική ομιλία) - Β΄ Μέρος

Β΄ Μέρος 

Χριστολογική ερμηνεία 

για την ασάφεια των προφητειών

   «Δεν ήταν όμως, αγαπητοί μου χριστιανοί, όλες οι προφητείες της Παλαιάς Διαθήκης ασαφείς. Κυρίως ασαφείς ήταν οι προφητείες που αναφέρονταν στην αποβολή της συναγωγής των Ιουδαίων, στην κατάργηση του νόμου και στην κλήση της Εκκλησίας. Αυτά δεν έπρεπε να τα γνωρίζουν φανερά οι Ιουδαίοι από την αρχή, όχι μόνο γιατί θα εξαγριώνονταν εναντίον των προφητών, όπως είπαμε προηγουμένως, αλλά και γιατί θα καταφρονούσαν τον νόμο, αν γνώριζαν ότι αργότερα θα καταργηθεί: «Εἰ γάρ ἐξ ἀρχῆς ἒμαθον, ὃτι πρόσκαιρος ὁ νόμος, πάντως ἂν αὐτοῦ κατεφρόνησαν», λέει ο Χρυσόστομος.

   Αυτές κυρίως οι προφητείες της Παλαιάς Διαθήκης φέρονται ως ασαφείς, αυτές που αναφέρονται στην κατάργηση του νόμου και της ιουδαϊκής συναγωγής και που αποτελούν όμως στην ουσία της Παλαιάς Διαθήκης, γιατί σχετίζονται με την έλευση του Μεσσία· η κατάργηση, δηλαδή του νόμου και της συναγωγής ερμηνεύεται χριστολογικά, γι' αυτό και οι Ιουδαίοι μέχρι σήμερα, αφού δεν πίστεψαν τον Ιησού Χριστό ως αληθινό Μεσσία, δεν μπορεί να νοήσουν την Παλαιά Διαθήκη. Ωραία το λέει αυτό ο απόστολος Παύλος: Για τους Ιουδαίους, λέει, «κάλυμμα ἐπί τῇ ἀναγνώσει τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης μένει, μὴ ἀνακαλυπτόμενον ὃτι ἐν Χριστῷ καταργεῖται» (Β΄ Κορ. 3,14).

   Στο ερώτημα, λοιπόν, «τίνος ἓνεκεν ἀσαφεστέρα τῆς Καινῆς ἡ Παλαιά Διαθήκη», απαντά ο Χρυσόστομος: Όπως ο Μωυσής παλαιά είχε κάλυμμα στο πρόσωπό του, γιατί δεν μπορούσαν οι Ιουδαίοι να τον ατενίσουν λόγω της ψυχικής τους ασθένειας, έτσι και ο Νόμος, η Παλαιά Διαθήκη, είχε κάλυμμα την ασάφεια για την «ἀσθένεια τῶν ἀκουόντων» ο Χρυσόστομος είπε την αγριότητα των Ιουδαίων πρώτα, που δεν ανέχονταν να ακούσουν για την καταστροφή του ναού και του έθνους τους και θα φόνευαν τους προφήτες, και την απιστία τους έπειτα στο να δεχθούν τον Μεσσία, ώστε να πιστέψουν από την αρχή την κατάργηση του νόμου και της συναγωγής.

Άλλη αιτία δυσκολίας της Π.Δ.:
Ότι δεν έχουμε το πρωτότυπο
κείμενό της

   Αλλά στην άλλη του, την δεύτερη ομιλία για το ίδιο θέμα, ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος προσθέτει και έναν άλλο λόγο, πολύ δυνατό και αυτόν, για να ερμηνεύσουμε την ασάφεια των προφητειών της Παλαιάς Διαθήκης, αλλά και όλο το κείμενο της γενικά.
   Τη Παλαιά Διαθήκη δεν την έχουμε στο πρωτότυπο κείμενό της, όπως βγήκε, δηλαδή, από τα χέρια των ιερών συγγραφέων της, αλλά την έχουμε σε μετάφραση. Όπως μας είναι γνωστό, η Παλαιά Διαθήκη γράφτηκε στην εβραϊκή γλώσσα, εμείς όμως την έχουμε μεταφρασμένη από την εβραϊκή στην ελληνική. Το διαβάζω όπως λέει ο Χρυσόστομος: «Οὐχι τῇ ἐγχωρίῳ φωνῇ ἒχομεν τὴν Παλαιάν Διαθήκην παρ' ἡμῖν γεγραμμένην· ἀλλ' ἑτέρᾳ μέν συνετέθη γλώττῃ, ἑτέρα δὲ ἒχομεν αὐτήν ἀναγιγνωσκομένην  ἡμεῖς. Τῇ γάρ Ἑβραίων φωνῇ παρά τὴν ἀρχήν συνεγράφη, ἡμεὶς δὲ αὐτήν τῇ Ἑλλήνων παρελάβομεν γλώττῃ». Ωραία δε το λέει παρακάτω ο Χρυσόστομος, ότι δεν είναι εύκολο να μεταφέρει κανείς ακριβώς, με σαφήνεια, το νόημα του πρωτοτύπου κειμένου μεταφράζοντάς το σε άλλη γλώσσα.
   Άλλος είναι ο τρόπος της σκέψεως της μιας γλώσσης και άλλος της άλλης, όπως το γνωρίζουν αυτό καλά όσοι γνωρίζουν πολλές γλώσσες: «Ὃταν γλῶττα - λέει ὁ Χρυσόστομος - ἑρμηνευθῇ εἰς ἑτέραν γλῶτταν, πολλήν ἒχει τὴν δυσκολίαν. Καὶ ἲσασιν ἀκριβῶς, ὃσοι πολλῶν γλωσσῶν εἰσιν ἒμπειροι, πῶς οὐ δυνατόν πᾶσαν τὴν σαφήνειαν τῆς φωνῆς τῆς ἐν τῇ οἰκείᾳ φύσει κειμένης μετενεγκεῖν εἰς τὴν ἑτέραν μεταβάλλοντας γλῶσσαν»! Και μάλιστα όταν πρόκειται για μετάφραση από την δυσκολωτάτη εβραϊκή γλώσσα, που εκφράζει τον σημιτικό τρόπο σκέψης! «Τοῦτο οὖν», αυτό λοιπόν, αἲτιον τῆς δυσκολίας τῆς ἐν τῇ Παλαιᾷ Διαθήκῃ γἐγονε», μας λέει ο άγιος Χρυσόστομος.

Η χρησιμότητα

της μεταφράσεως των Ο΄

   Όπως είναι γνωστό στους θεολογούντες, τριακόσια περίπου χρόνια π.Χ., επί του βασιλέως των Αιγυπτίων Πτολεμαίου Β΄, μεταφράστηκε η Παλαιά Διαθήκη από την Εβραϊκή στην Ελληνική γλώσσα και η μετάφραση αυτή, λέει ο Χρυσόστομος, ήταν «χρησίμως σφόδρα καὶ ἀναγκαίως». Και το εξηγεί, γιατί: Όταν η Παλαιά Διαθήκη ήταν γραμμένη μόνο στην Εβραϊκή γλώσσα, ήταν καταληπτή μόνο στους Ιουδαίους. Για τα άλλα έθνη, που είχαν μάλιστα εξοκείλει σε μεγάλη θηριωδία, ήταν άγνωστη η Παλαιά Διαθήκη. Επειδή όμως επρόκειτο να έλθει ο Χριστός και να καλέσει τα έθνη, και όχι μόνο τους Ιουδαίους, στην Βασιλεία Του, γι' αυτό και ευδόκησε ο Θεός να μεταφραστεί στην κοινή για όλους Ελληνική γλώσσα η Παλαιά Διαθήκη, για να προσκυνήσουν όλοι οι λαοί τον μονογενή Του Υιό, που προκατήγγειλαν οι Προφήτες. Γιατί έτσι γνώρισαν οι λαοί -όπως το γράφει σε πολλά σημεία Της η Παλαιά Διαθήκη- ότι ο Χριστός ήρθε για την σωτηρία όλου του κόσμου και όχι για τους Ιουδαίους μόνο.

   Επειδή, λοιπόν, συμπεραίνει ο Χρυσόστομος, όλα τα σχετικά με τον Χριστό τα προείπε η Παλαιά Διαθήκη, για να μην είναι άγνωστα αυτά στους εθνικούς, που επρόκειτο να πιστέψουν στον Χριστό, αλλά και για να γνωρίσουν αυτοί την δύναμη της προφητείας -γιατί πραγματοποιήθηκαν όσα προφητεύθηκαν στην Παλαιά Διαθήκη- γι' αυτό επέτρεψε ο Θεός, πριν από τον ερχομό του Χριστού, να μεταφραστεί αυτή στην Ελληνική, πράγμα που ήταν χρήσιμο και αναγκαίο όχι μόνο για τους εθνικούς, αλλά και για τους Ιουδαίους, λέει ο Χρυσόστομος. Γιατί και οι Ιουδαίοι, που είχαν διασπαρεί σε όλη την οικουμένη, είχαν ξεχάσει την Εβραϊκή γλώσσα· ήταν, λοιπόν, και γι'αυτούς χρήσιμη η μετάφραση της Παλαιάς Διαθήκης στην Ελληνική.

Η πηγή της επιστολής είναι το βιβλίο του Επισκόπου Ιερεμίου Μητροπολίτου Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως με τίτλο ΣΚΟΠΙΜΗ Η ΑΣΑΦΕΙΑ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΑΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ, που ανήκει στην Βιβλιοθήκη Πλούταρχου Πάστρα.